Wydanie 13(2), 2014

Artykuły przeglądowe

Aspekty aplikacyjne genomiki mitochondrialnej zwierząt i człowieka

Brygida Ślaska, Alexander Makarevič, Magdalena Surdyka, Sylwia Nisztuk

  Czytaj artykuł

Abstrakt. Obecnie prowadzone są intensywne badania z zakresu genomiki mitochondrialnej. Mitochondrialny DNA znajduje zastosowanie w wielu dziedzinach, takich jak: ewolucjonizm, filogeografia, antropologia, archeologia, medycyna sądowa, diagnostyka medyczna, medycyna weterynaryjna, ekologia molekularna, genetyka populacji i hodowla zwierząt. Markery, haplotypy lub haplogrupy mitochondrialne związane są z patogenezą chorób, ewolucją i pochodzeniem organizmów oraz identyfikacją gatunków. Interesującym kierunkiem badań, bazującym na sekwencjach mitochondrialnego DNA, jest poszukiwanie polimorfizmów/mutacji, które mogą mieć związek z ważnymi z ekonomicznego punktu widzenia cechami użytkowymi zwierząt gospodarskich. Wykorzystanie mtDNA ma wady, ze względu na niski stopień siły dyskryminacji i sposób dziedziczenia. Mimo to, mtDNA jako marker ma również wiele zalet, dzięki czemu jest często wykorzystywany w badaniach poznawczych, ale w głównej mierze - aplikacyjnych.

Oryginalne prace twórcze

Wpływ wybranych czynników na długowieczność i brakowanie krów

Małgorzata Jankowska, Anna Sawa, Justyna Kujawska

  Czytaj artykuł

Abstrakt. Badaniami objęto 1072 krowy wybrakowane w latach 2000–2012, utrzymywane w 12 gospodarstwach województwa kujawsko-pomorskiego, użytkujących krowy rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej odmiany czarno-białej. W obliczeniach statystycznych uwzględniono wpływ wybranych czynników (wiek krowy w dniu pierwszego wycielenia, poziom wydajności w pierwszej laktacji, system utrzymania i liczebność stada) na długowieczność krów (długość życia, długość użytkowania, liczbę wycieleń) i ich wydajność życiową (procedura GLM z pakietu SAS (2013)) oraz na udział krów wybrakowanych z poszczególnych powodów (procedura FREQ z pakietu SAS (2013)). Wykazano niekorzystny wpływ (P ≤ 0,01) zwiększania liczby krów w stadzie na długowieczność i wydajność życiową. Również dążenie do wysokiej wydajności w pierwszej laktacji (> 10 000 kg mleka) może skrócić (P ≤ 0,05) okres życia krów. Spośród wybrakowanych krów, aż 90% usunięto ze stad z powodów przez hodowców nie zamierzonych. Niepokojący jest fakt szczególnie wysokiego (92%) jego udziału w stadach największych (> 100 krów). Główną przyczyną brakowania była jałowość, przy czym stwierdzono wyraźne nasilenie brakowania z tego powodu wśród krów, które po raz pierwszy wycieliły się jako najstarsze (> 30 mies. życia), ewentualnie jako pierwiastki dały ponad 10 000 kg mleka, lub były użytkowane w stadach o obsadzie 51–100 krów.

Analiza zmian stężeń Ca, P i Mg w surowicy niedojrzałych płciowo samców jelenia szlachetnego (Cervus elaphus) utrzymywanych w chowie fermowym

Jarosław Kuba

  Czytaj artykuł

Abstrakt. Celem pracy było wykazanie okresów wzmożonego zapotrzebowania na Ca, P i Mg w ciągu roku, u niedojrzałych płciowo samców jelenia szlachetnego. W surowicy oznaczono stężenia Ca2+, fosforu nieorganicznego oraz Mg2+ z wykorzystaniem metody spektrofotometrycznej. W trakcie życia podczas pierwszej jesieni zaobserwowano najwyższe stężenia na poziomie: Ca – 2.858 ± 0.62 mmol × l-1; P – 2.617 ± 0.25 mmol × l-1 and Mg – 0.878 ± 0.09 mmol × l-1. W październiku zaobserwowano najniższe stężenie Mg, wynoszące 0.584 ± 0.18 mmol × l-1, podczas gdy w przypadku Ca i P najniższe stężenia wystąpiły w czasie drugiego listopada życia, wynoszące odpowiednio 1.406 ± 0.19 mmol × l-1 i 1.596 ± 0.28 mmol × l-1. Uzyskane wyniki wskazują na zasadność stosowania suplementacji mineralnej u samców jelenia szlachetnego wchodzących w okres dojrzałości płciowej, głównie ze względu na znaczne wydatki w gospodarce wapniowo-fosforowo-magnezowej. Jest to związane ze wzrostem szkieletu i wytwarzaniem pierwszego w życiu poroża. Zastosowanie suplementacji mineralnej w lecie powinno ograniczyć ryzyko spowolnienia wzrostu szkieletu spowodowane mineralizacją poroża zimą.

Porównanie wartości rzeźnej i mięsnej tryczków rasy merynos polski z berrichon du cher, utrzymywanych w warunkach chowu alkierzowego

Roman Niżnikowski, Artur Oprządek, Marcin Świątek, Grzegorz Czub, Krzysztof Głowacz, Magdalena Ślęzak

  Czytaj artykuł

Abstrakt. Badaniami objęto 13 tryczków rasy berrichon du cher oraz 19 merynosów polskich utrzymywanych w owczarni Grotkowo należącej do GRH Żydowo. Stosowano żywienie do woli przy zastosowaniu mieszanki TMR. Oszacowano wartość rzeźną, jakość tusz i mięsa mld u jagniąt-tryczków. Zwierzęta zostały ubite przy masie ciała ok. 40 kg. Stwierdzono lepsze wyniki oceny systemem EUROP w zakresie otłuszczenia u tryczków rasy merynos polski w porównaniu z berrichon du cher. Wyższy poziom otłuszczenia tusz u tryczków berrichon du cher, mógł mieć wpływ na wyższe masy wyrębów podstawowych, w porównaniu do tryczków rasy merynos polski. Ponadto wykazano korzystny poziom cech fizykochemicznych i profil kwasów tłuszczowych w mięsie mld tryczków berrichon du cher w porównaniu do merynosa polskiego. Stwierdzono, że intensywny system utrzymania przy zastosowaniu żywienia do woli mieszankami TMR w warunkach utrzymania alkierzowego, prowadzi do uzyskania zbyt wysokiego poziomu otłuszczenia tusz tryczków rasy berrichon du cher przy korzystniejszym poziomie pH\textsubscript{24} i lepszym profilem kwasów tłuszczowych, w porównaniu do merynosa polskiego. Biorąc pod uwagę wymagania konsumentów, tusze tryczków tuczonych do masy ciała 40 kg, mogą spotkać się z trudnościami ze zbytem i z tego też względu należy rozważyć szersze wykorzystanie tej rasy jako ojcowskiej w krzyżowaniu towarowym.

Wpływ bobra europejskiego (Castor fiber) na środowisko naturalne i gospodarkę człowieka

Natasza Święcicka, Henryka Bernacka, Bianka Durawa, Magdalena Misrzak

  Czytaj artykuł

Abstrakt. Celem pracy było przedstawienie wpływu bobra europejskiego (Castor fiber) na środowisko naturalne i gospodarkę człowieka na podstawie danych dotyczących wielkości i rodzajów szkód wyrządzonych przez te gryzonie w województwie kujawsko-pomorskim na przestrzeni lat 2005-2013. Populację bobrów na terenie województwa kujawsko-pomorskiego szacuje się obecnie na ok. 5 tys. osobników. Najczęściej wyrządzane szkody przez bobry to: zgryzienia drzew, zalanie użytków zielonych, szkody wyrządzone w uprawach na gruntach ornych, uszkodzenia grobli i obwałowań stawów rybnych.
This Volume

Acta Sci. Pol. Zootechnica 13(2) 2014